Özellikle ilköğretim çağındaki çocukların en keyifli günlerinden biri olan ve çocuklarla öğretmenleri ortasındaki bağı ölümsüzleştiren Öğretmenler Günü kutlamaları, sanıldığının bilakis çok eski bir geçmişe sahip değil.
24 Kasım 1928, çağdaş Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün “Millet Mektepleri’nin Başöğretmenliği”ni kabul ettiği tarih. İşte bu tarih Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılı olan 1981 tarihinde Öğretmenler Günü olarak belirlenmiş. Lakin bu özel tarihin bir kutlamaya dönüşmesi için 1992 yılına kadar beklenmiş. 26 Kasım 1992’de Resmi Gazete’de yayımlanan bir yönetmelikle Öğretmenler Günü kutlamalarının asılları belirlenmiş.
“Öğretmenler yeni nesil sizin eseriniz olacak”
Ancak bu çok özel günün tarihinin günümüze bu kadar yakın olması sizi şaşırtmasın. Öğretmenlere duyulan büyük itimadın tarihi cumhuriyetle yaşıt. Bunu Atatürk’ün akıllara kazınmış “Öğretmenler yeni nesil sizin eseriniz olacak” diye başlayan konuşmasından çok güzel biliyoruz. Atatürk o tarihi konuşmasında şöyle diyor: “Öğretmenler! Yeni nesli, cumhuriyetin fedakâr öğretmen ve eğitimcileri, sizler yetiştireceksiniz ve yeni nesil, sizin eseriniz olacaktır. Eserin kıymeti, sizin maharetiniz ve fedakârlığınız derecesiyle orantılı bulunacaktır. Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister! Yeni nesli, bu özellik ve kabiliyette yetiştirmek sizin elinizdedir. Sizin başarınız, Cumhuriyetin başarısı olacaktır.”
Atatürk’ün bu konuşmasında lisana getirdiği böylelikle Türk eğitim ve öğretimi tarihine istikamet veren yaklaşımı asıl olarak şu cümle belirler: “Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister!
1939 yılında efsanevi Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Hasan Ali Yücel Başkanlığında düzenlenen Maarif Şurası’nın akabinde yayımlanmış bir haberde Atatürk’ün ve doğal olarak cumhuriyetin bu bakış açısının ayrıntılarını daha güzel görebiliyoruz. Haber şöyle başlıyor: “Seviyesi ne olursa olsun umumi olarak öğretimde iyi verim ancak iyi öğretmenlerle mümkündür. Bilhassa ilk ve orta öğretmen, başta gelen bir değerdir. Öğretimde gaye Türk çocuğuna yalnız programlarla tespit edilen faydalı bir bilgi yükü vermek değil, salim bir düşünce melekesi muvaffak bir çalışma metodu ve hepsinin üstünde çocuğu iyi ve faydalı bir insan yapan temiz ve kuvvetli bir karakter vermektir.”
“Eğitim”in, “Öğretim”den daha bedelli bulunduğu cumhuriyetin birinci yıllarında gerçekleşen bu Maarif Şuralarında öğretmen okullarının destek edilmesi ile ilgili verilen karardaki ayrıntılar, periyodun bakış açısını ortaya çok düzgün koyuyor. 3 Ağustos 1939 tarihli Vakit Gazetesi’nden okuyalım. “Muhtelif vilayetlerimizde bulunan öğretmen okulları her yıl lakin 700-800 öğretmen yetiştirebilmektedir. Bu ölçünün artırılması devaları aranmaktadır. Bilhassa köy öğretmeni yetiştirmek için çeşitli vilayetlerde köy öğretmeni okulları tesis edilecektir. Buraların tedrisatında ziraat kısmı asıllı surette yer alacaktır. Öteki taraftan öğretmen okulları müfredat programına ziraat dersleri ek edileceği üzere ziraat deneyimleri yapılabilmesi bakımından yeni okullar geniş alanlarda açılacaktır. Yeni yapılacak teşkilatla her yıl beş bin öğretmen yetiştirmek kabil olacaktır.”
Öğretmenlik ne vakit meslek oldu?
Görülüyor ki öğretmenin de öğrencinin de bilimsel bilgi kadar hayat maharetiyle dolu olması hedefleniyor. İşte bu utku, cumhuriyetin güçlü karaktere sahip insan gücünün nereden kaynaklandığını gösteriyor. Elbette öğretmenler bugünü kutlamayı ve hatırlanmayı sonuna kadar hak ediyor. Lakin cumhuriyetin eğitim ve öğretim hayatımız için olduğu kadar öğretmenlerimiz için de ne kadar kıymetli olduğunu son bir bilgiyle ortaya koyalım. 13 Mart 1924 tarihinde TBMM’de kabul edilen Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu, öğretmenliği “Devletin umumi hizmetlerinden talim ve terbiye vazifesini üzerine alan, müstakil sınıf ve derecelere ayrılan bir meslektir” halinde tanımlamıştır. Yani öğretmenlerimizin öğretmenliği de yeniden cumhuriyetle tanımlanmış ve garanti altına alınmıştır. Bütün öğretmenlerimizin öğretmenler günü kutlu olsun.
